در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع فنر و کمک فنر خودرو آشنا نمایم. کمک‌فنر یا جاذبه (جاذب) ضربه (Shock Absorber) یک قطعه مکانیکی است که در نزدیکی چرخ‌های خودرو نصب می‌شود و وظیفه دارد که نوسانات و ارتعاشات ایجاد شده در فنر خودرو را کنترل و در نهایت مهار کند.
انواع فنر و کمک فنر خودرو کدام اند؟
یکی از مهم‌ترین قسمت‌های خودرو سیستم
تعلیق (Saspension) می‌باشد. این سیستم از اجزاء مختلف همانند سیبک، فنرها،
کمک‌فنرها و … تشکیل شده است که وظیفه اصلی آن اتصال بدنه و چرخ‌ها به
یکدیگر و مدیریت ارتباط بین جاده و خودرو است. سیستم تعلیق خودرو در وظایف
دیگری مانند هدایت خودرو، شتاب گرفتن آن و هم‌چنین ترمز و توقف خودرو نقش
مهمی ایفا می‌کند.
وظیفه اصلی کمک فنر در خودرو به حداقل رساندن میزان نوسانات و ارتعاشات
ناشی از حرکت خودرو در سطوح ناهموار بوده و از ضربات وارده و لرزش متعدد در
خودرو جلوگیری می‌کند. کمک‌فنرها انواع مختلفی دارند که هرکدام برای هدف
خاصی طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فنر و کمک فنر خودرو وظایف و حقایق
کمک‌فنرها از قطعات مختلفی تشکیل شده‌اند
که بسته به نوع آن می‌تواند این قطعات تغییر کند اما به طورکلی در اکثر
کمک‌فنرها شامل این قعطات هستند:
توپی سرکمک‌فنر، فنر، ضربه‌گیر، میل‌کمک، پایه‌کمک، سوپاپ سرمیل کمک، گاز
یا مایع سیال می‌باشند هنگامی که خودرو روی سطح یا جاده ناهموار در حال
حرکت است، ارتعاشات ایجاد شده، به کمک فنر منتقل می‌شود و با فشرده و باز
شدن فنر ارتعاش به حداقل خود می‌رسد و کمترین میزان آن به بدنه یا کابین
راننده منتقل می‌شود، برای راحتی حرکت فنر به سمت بالا یا پایین. معمولاً
از کمک‌فنرها از روغن و گاز استفاده می‌کنند تا پس از جذب ارتعاشات دوباره
به حالت اول باز گردند.
۶ نوع کمک فنر
۱-کمک‌فنر روغنی (هیدرولیکی Hydraulic Shock Absorber)
این نوع کمک‌فنر یکی از معمول‌ترین مدل‌ها
در خودروهای مختلف بوده که برای گرفتن ارتعاشات از روغن استفاده می‌کند در
این نوع کمک‌فنر یک سیلندر پر از روغن وجود دارد که یک پیستون داخل آن در
حرکت است. پس از اعمال نیرو به پیستون، روغن از سوارخ‌هایی که روی پیستون
محدود شده است در هنگام حرکت پیستون مقاومت زیادی وجود دارد در نتیجه
پیستون به آرامی حرکت می‌کند و نوسانات را از بین می‌برد.
هرچه تعداد سوراخ‌های پیستون کمتر و اندازه آن‌ها کوچکتر باشد، ضریب میرایی
کمک‌فنر بیشتر خواهد بود و برعکس هرچه تعداد سوراخ‌ها بیشتر و سایز آن‌ها
بزرگتر باشد ضریب میرایی کمک‌فنر کمتر خواهد بود.
۲- کمک نفر تلسکوپی Telescopic Shock
این نوع کمک‌فنرها نوع دیگری از کمک‌فنر
روغنی محسوب می‌شود با این تفاوت که قدرت ضربه‌گیری را دارا هستند در هنگام
خروج روغن از پیستون روغن از سوراخ‌های بزرگتر خارج می‌شود و در این حالت
مقاومت کمتر ولی موقع باز شدن کمک‌فنر روغن باید از سوراخ‌های کوچکتری عبور
کند.
پس با مقاومت بیشتری مواجه هستیم، در این نوع کمک‌فنر جمع شدن فنر به آسانی
صورت می‌گیرد تا ضربه در همان ابتدا خوب جذب شود ولی موقع باز شدن از خود
مقاومت بیشتری نشان می‌دهد تا نوسانات از بین برود.
۳- کمک فنر هیدرواستاتیکی Hydrostatic Shock
کمک‌فنرهای گازی نوع دیگری از کمک‌فنرهای روغنی هستند با این تفاوت که در آن‌ها مخزن گاز نیتروژن یا نوع دیگری از گاز سبب می‌شود تا در هنگام بالا و پایین رفتن کمک‌فنر ضریب میرایی تشکیل نشود و کمک‌فنر از عملکرد بهتری برخوردار شود درون محفظه سیلندر معمولاً گاز نیتروژن فشرده وارد می‌کنند این گاز معمولاً در کیسه لاستیکی قرار می‌گیرد تا با روغن ترکیب نشود.
۴- کمک فنر بادی Air Shock Absorbe
در کمک‌فنر بادی محفظه هوای فشرده آب‌بندی شده وجود دارد که هوای فشرده آن توسط یک کمپرسور تأمین می‌شود برای کنترل فشار هوا داخل سیلندر سوپاپ‌های کنترل ورودی و خروجی هوا وجود دارد.
۵- کمک‌فنر اهرمی Lever Shock Absorbe
در این مدل نیرو توسط یک اهرم به داخل سیلندر منتقل می‌شود تا فنر سریع جمع شود و روغن به پشت آن نفوذ کند. اما در هنگام باز شدن پیستون با سختی بیشتری مواجه خواهد شد و دیرتر باز می‌شود چون باید روغن از سوراخ‌های ریزتری عبور کند تا به محفظه قبلی خود وارد شود به این ترتیب این نوع کمک فنرها ارتعاشات و نوسانات را بیشتر از دیگر مدل‌ها کاهش می‌دهد.
۶- کمک‌فنرهای قابل تنظیم Adjustabel Shock Absorbe
ضریب میرایی این کمک‌فنرها قابل تنظیم و کنترل است امکان تغییر ضریب میرایی و ثابت فنر وجود دارد تا متناسب با شرایط واکنش از خود نشان دهد. در این کمک‌فنر سنسور و حسگرهایی وجود دارد که شرایط حرکت خودرو مانند سرعت، شتاب و نیروهای وارده را دریافت کرده و پس از پردازش این اطلاعات باز و بسته شدن سوپاپ‌های ورودی و خروجی را کنترل می‌کند از این طریق ورود و خروج روغن و یا هوا میزان سختی کمک‌فنرها متناسب با شرایط تنظیم می‌شود.
