شاسی خودرو چیست؟
هر خودرو صرف نظر از نوع و مدل آن، از سه قسمت تشکیل شده است: بدنه، پیشرانه و شاسی. شاسی خودرو یک چارچوب است که از فولاد سخت ساخته شده و در حالت عادی قابل مشاهده نیست. قسمت‌های داخلی خودرو شامل پیشرانه، سیستم انتقال قدرت، فنربندی، سیستم ترمز و سیستم فرمان روی شاسی نصب می‌شوند. می‌توان گفت شاسی یکی از مهم‌ترین اجزای خودرو و اسکلت اصلی آن است.
یک شاسی خوب مشخصاتی دارد که از جمله آنها می‌توان به حجم کم، سبکی، استحکام، تحمل فشار و ضربه، مقاومت در برابر خوردگی و انتقال کمترین لرزش و صدا به اتاق اشاره کرد. اهمیت شاسی در خوردو از این جهت است که در صورت بروز تصادف‌های سنگین، از آسیب جدی خودرو و سرنشینان جلوگیری می‌کند.
انواع شاسی خودرو
شاسی خودرو به طور کلی در دو نوع مستقل و یکپارچه ساخته می‌شود. شاسی مستقل به صورت یک قطعه مجزا ساخته می‌شود و اتاق و سایر اجزای حودرو در مراحل بعدی به آن متصل می‌شوند. البته این نوع شاسی تقریباً منسوخ شده و جز در مورد خودروهای خاص مانند کامیون‌ها کاربرد ندارد. اما شاسی یکپارچه دارای فرم گسترده‌ای شبیه به اتاق خودرو است. تنها با اضافه کردن سقف، گلگیر، کاپوت، درها و اجزای دیگر به شاسی یکپارچه، فرم کلی اتاق و بدنه خودرو کامل می‌شود.
شاسی خودرو با در نظر گرفتن نوع کاربری آن ساخته می‌شود. خودروهای شهری و کوچک معمولا شاسی محکمی ندارند. چرا که سازندگان این خودرو بیشتر بر استحکام بدنه، کاهش مصرف سوخت، کوچک‌تر کردن ابعاد و کاهش وزن خودرو تمرکز می‌کنند تا استحکام شاسی. خودروهایی که کاربری دوگانه دارند و علاوه بر سفرهای شهری، در جاده‌های بین‌شهری هم قابل استفاده هستند، شاسی نسبتاً محکم‌تری دارند. اما محکم‌ترین و سنگین‌ترین شاسی‌ها متعلق به خودروهای آفرود و خارج شهری است. چرا که این خودروها باید توان تحمل ضربات را داشته باشند و افزایش وزن و ابعاد آنها مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مشکلات شاسی خودرو
وزن بدنه و سایر قسمت‌های خودرو بر روی شاسی قرار می‌گیرد. از سوی دیگر سیستم تعلیق، فرمان و ترمز تا حد زیادی به شاسی خودرو بستگی دارد. در نتیجه هرگونه ایراد حتی جزئی در شاسی، ممکن است عملکرد قسمت‌های دیگر خودرو را هم دچار مشکل کند. به همین دلیل در صورتی که خودرو کارکرده باشد، نقص در شاسی باعث افت شدید قیمت آن می‌شود. هرچند توصیه می‌کنیم اساساً سراغ چنین خودروهایی نروید. ایراد در شاسی خودرو قابل چشم‌پوشی نیست، چرا که در سرعت‌های بالا و در تصادفات سبک، ممکن است برای سرنشینان مشکلات زیادی ایجاد کند.
در صورت بروز تصادف‌های سنگین، ممکن است شاسی خودرو از فرم طبیعی خود خارج شود. این تغییر شکل تنها زمانی رخ می‌دهد که ضربه وارد شده به آن بسیار شدید باشد. در اثر وارد شدن ضربه به شاسی، زاویه چرخ‌ها تغییر می‌کند و در نتیجه خودرو به یک سمت متمایل می‌شود. برای اصلاح ایرادات شاسی، خودرو باید شاسی‌کشی شود. در فرایند شاسی‌کشی، شاسی خودرو به صورت دستی به حالت اول برمی‌گردد. اما حتی در این صورت از نظر استحکام مانند نمونه اولیه نخواهد بود.
سلامت شاسی خودرو
سالم بودن شاسی خودرو یکی از موارد بسیار مهمی است که قبل از خریدن خودروی کارکرده، باید از آن مطمئن شوید. با توجه به این که شاسی دور از دید قرار دارد، مشکلات شاسی خودرو هم به راحتی قابل تشخیص نیست و ممکن است نادیده گرفته شود. پس برای تشخیص آن لازم است دقت بیشتری به خرج بدهید.
اگر در نتیجه تصادف، به شاسی خودرو از یک سمت ضربه وارد شود، ابعاد و اندازه شاسی و همچنین تنظیمات اولیه کارخانه به هم می‌ریزد. در این صورت تعمیر شاسی و برگرداندن آن به وضعیت اول، بسیار سخت و حتی غیرممکن است. سیستم جلوبندی خودرویی و فرمان که شاسی آن تغییر وضعیت داده باشد، به سرعت دچار آسیب می‌شود. از عوارض این گونه آسیب‌ها در شاسی خودرو می‌توان به کشیدن فرمان به یک سمت، خراب شدم پلوس‌ها و خرابی جلوبندی اشاره کرد. به علاوه ایراد و خرابی در شاسی خودرو منجر به لاستیک‌سایی می‌شود و هزینه نگهداری خودرو را تا حد زیادی بالا می‌برد.
شناسایی مشکلات شاسی خودرو
شاسی‌خوردگی
خوردگی شاسی بیشتر در قسمت‌های ابتدایی و انتهایی آن رخ می‌دهد. بنابراین ضمن توجه به وضعیت قسمت‌های میانی، جلو و عقب آن باید با دقت بیشتری بررسی شود. خوردگی شاسی ضمن این که امنیت سرنشینان را به خطر می‌اندازد، باعث انتقال لرزش یه داخل کابین می‌شود.
برای تشخیص شاسی خوردگی در صندوق عقب و کاپوت را باز کنید و کف این دو قسمت را با دقت بررسی کنید. وجود هرگونه ناهمواری در کف صندوق عقب و کاپوت، علامت شاسی‌خوردگی است. البته ممکن است خودرو شاسی‌کشی شده باشد و یک فرد عادی قادر به تشخیص این ایراد نباشد. پس توصیه می‌کنیم این کار را به کارشناسان خودرو واگذار کنید.
جوش دادن اتاق خودرو
برای جلوگیری از لرزش اتاق خودرو در نتیجه آسیب‌های شاسی، ممکن است اتاق را در چند نقطه جوش داده باشند. معمولاً روی نقاط جوش را بتونه و رنگ می‌زنند، پس تشخیص آن ساده نیست. لازم است زیر موکت کف خودرو و صندوق عقب را خوب بررسی کنید.
ریختگی رنگ
معمولاً پس از انجام شاسی‌کشی خودروهای تصادفی، محل‌های آسیب دیده را بتونه و سپس رنگ می‌کنند. به صورتی که تشخیص ناهمواری‌ها برای افراد عادی قابل تشخیص نیست.
جمع‌بندی بررسی مشکلات شاسی خودرو
اگر خودروی کارکرده را برای استفاده شخصی تهیه می‌کنید، شاسی آن را با دقت زیادی بررسی کنید. چرا که آسیب‌دیدگی شاسی، ایمنی خودرو را به صورت جدی به خطر می‌اندازد. در صورتی که یکی از این خودروها را بخرید، چاره‌ای جز فروختن آن ندارید، آن هم با خسارت زیاد!
علائم مشکلات شاسی خودرو
افراد عادی امکان بازدید شاسی خودرو را ندارند و حتماً باید به کارشناس مراجعه کنند تا بازدید در چاله‌های مخصوص انجام شود. اما مشکلات شاسی خودرو را از طریق علائم آن هم می‌توان شناسایی کرد.
انحراف فرمان
یکی از عوارض مشکلات شاسی خودرو انحراف فرمان است. اگر خودرو انحراف فرمان دارد، اولین جایی که باید بررسی کنید، سیستم چرخ و فرمان است. در صورتی که در چرخ و فرمان ایرادی مشاهده نکردید، لازم است شاسی خودرو را بررسی کنید.
صدا و اصطکاک در جلوبندی
اگر هنگام رانندگی احساس می‌کنید جلوبندی اصطکاک دارد و قطعات خودرو روی هم ساییده می‌شوند، احتمالا ًشاسی آسیب دیده است. اگر صدا و اصطکاک در یک سمت ماشین باشد، احتمال آسیب بیشتر است.
جهت‌گیری گشتاوری
اگر خودرو هنگام رانندگی و به خصوص در سرعت‌های بالا تمایل به انحراف دارد و یک وری می‌شود، احتمال آسیب شاسی زیاد است. البته در مورد خودروهای پرسرعت این امر طبیعی است. اما تفاوت آن با خودروی معیوب در این است که جهت انحراف آن قابل پیش‌بینی نیست. در صورتی که خودروی معیوب همیشه به یک سمت منحرف می‌شود.
پوسیدگی شاسی
هنگام ساخت خودرو، شاسی را با مواد ضدرنگ می‌پوشانند. اما با این حال، تماس بیش از حد با رطوبت باعث پوسیدگی و زنگ‌زدگی آن می‌شود. پوسیدگی شاسی باعث می‌شود لرزش‌ها به کابین منتقل و توسط سرنشینان احساس شوند.
انحراف شاسی
خودرو در تصادف‌های شدید دچار انحراف شاسی می‌شود. هرگونه انحراف حتی جزئی در شاسی خودرو به اجزای درونی آن هم صدمه می‌زند. تعمیرکاران حرفه‌ای می‌توانند انحراف شاسی را برطرف کنند. اما در صورتی که آسیب جدی باشد، شانس برگشتن شاسی به حالت عادی کمتر می‌شود. به خصوص اگر انحراف در نقاط شکست خودرو رخ داده باشد. یکی از نقاطی که در کارشناسی خودرو برای اطمینان از سالم بودن شاسی باید بررسی کنید، فاصله سرشاسی‌ها است که در صورت شاسی‌کشی خودرو به راحتی توسط کارشناس قابل تشحیص است.
