فیلر چیست؟
فیلر نام ابزاری است که برای فیلر گیری استفاده می شود. فیلر از تیغه های فولادی با قطر های مختلف تشکیل شده است. معمولا فیلر دارای بیست تیغه است که از نازکترین تیغه به قطر 0/05 میلیمتر شروع و به قطور ترین تیغه به قطر 1 میلیمتر ختم میشود.
اهمیت فیلر گیری
در یک موتور چهار زمانه زمان دقیق باز و بسته شدن سوپاپ بسیار مهم است و تاثیر بسزایی در کارکرد و راندمان موتور دارد . زیاد بودن خلاصی سوپاپ به معنای دیرتر باز شدن سوپاپ و کم بودن خلاصی سوپاپ به معنای بسته شدن دیرتر سوپاپ است . زیاد بودن خلاصی یا شل بودن سوپاپ علاوه بر تاثیر منفی بر کارکرد موتور باعث ایجاد سر و صدای اضافی موتور نیز میگردد. خلاصی سوپاپ باعث میشود سوپاپ هنگام بسته شدن مخصوصا در دور بالا کاملا در جای خود قرار گرفته و از خروج قدرت حاصل از نیروی احتراق به خارج از محفظه احتراق جلوگیری کند . در صورت کم بودن خلاصی یا سفت بودن سوپاپها مقداری از فشار حاصل احتراق به بیرون راه پیدا کرده و موجب داغ کردن موتور در سربالایی ها میشوند
شل بودن فیلر سوپاپ ها
شل بودن خلاصی یا فیلر سوپاپ باعث ایجاد صدای زیاد در موتور میشود. سوپاپ شل صدایی بسیار بلند و آزار دهنده شبیه «چیک چیک چیک» می دهد . شل بودن سوپاپ ها علاوه بر ایجاد سر و صدای زیاد باعث کم شدن راندمان موتور و کم شدن عمر متعلقات سوپاپ میشود. متعلقاتش سوپاپ در اتومبیل های مختلف متفاوت است. در بعضی از اتومبیل ها استکانی یا تایپیت وجود دارد و در بعضی نیز از انگشتی یا اسبک استفاده شده است.
سفت بودن فیلر سوپاپ
کم بودن خلاصی سوپاپ یا سفت بودن سوپاپ به مراتب بدتر از شل بودن سوپاپ است . هر چند سفت بودن سوپاپ سر و صدا ایجاد نمیکند اما باعث خورده شدن میل سوپاپ و متعلقات سوپاپ، پایین آمدن راندمان موتور، داغ کردن موتور اتومبیل و حتی سوختن سوپاپ میشود. سفت بودن سوپاپ میتواند به دلیل تنظیم یا فیلر گیری سوپاپها به دست افراد غیر متخصص و یا خورده شدن سیت یا نشیمنگاه سوپاپ باشد.
در صورت سفت بودن سوپاپ کشش موتور اتومبیل بعد از گرم شدن موتور بسیار کم شده و آمپر آب به سرعت بالا میرود. در اتومبیل هایی که دارای سیستم خنک کننده قوی هستند سفت بودن سوپاپها باعث کار افتادن زود هنگام و طولانی فن رادیاتور میشود.
چه زمانی فیلر گیری لازم است؟
در گذشته به دلیل استفاده از آلیاژهای نه چندان مرغوب در سیت (نشیمنگاه) سوپاپ و دیگر متعلقات سوپاپ مانند انگشتی و میل تایپیت، فیلر گیری بصورت دوره ای انجام میشد. در اتومبیل های امروزی علاوه بر حذف بسیاری از متعلقات سوپاپ، در ساخت قطعات سرسیلندر از آلیاژهای بادوام تری استفاده میشود. بدین ترتیب میتوان گفت بجز در موارد استثنا مانند اتومبیل های گاز سوز اتومبیل در شرایط کارکرد عادی نیازی به فیلرگیری ندارد. در صورت باز شدن سرسیلندر و تعویض سوپاپ ها بهتر است علاوه بر فیلرگیری اولیه که بعد از تعمیر انجام میشود، خلاصی سوپاپ ها یا فیلر گیری مجددا بعد از هزار کیلومتر بدست متخصص انجام شود.
علائم فیلر گیری خوب
با توجه به شرایط کارهای تعمیراتی و یادگیری تجربی امور تعمیرات ممکن است فیلر گیری به درستی انجام نشده باشد. بعضی از تعمیرکاران بدون توجه به استاندارد های کارخانه سازنده برای تنظیم سوپاپ همه اتومبیل ها از یک یا دو فیلر استفاده میکنند. همچنین ممکن است شرایط فیلر گیری مانند دما و تایمینگ بدرستی رعایت نشود. از مشخصه های فیلرگیری خوب صدای نرم و یکدست سوپاپ ها و خروجی نرم و یکنواخت اگزوز است. خلاصی صحیح سوپاپ همواره باعث وجود صدایی (تیک تیک) ریز و منظم میشود. قطع شدن کامل صدای سوپاپها (بجز موتورهای دارای استکانی اتوماتیک و تنظیم دستی) نشانه سفت بودن تنظیم سوپاپ است. در هنگام سفت بودن سوپاپ ها خروجی اگزوز همانند ریتارد دلکو در اتومبیل های کاربراتوری خشن و پس زننده می شود. در صورتی که فیلر گیری بعصی از سوپاپها سفت تر و بعضی شل تر باشد، خروجی اگزوز و صدای سوپاپها نیز بصورت سیکل منظم دچار نوسان می شود.
فیلر تابستانی و زمستانی
از گذشته فیلرگیری فصلی یا باصطلاح تابستانی و زمستانی بین رانندگان و تعمیرکاران رواج داشته است . این عمل اشتباه نیز همانند باز کردن ترموستات در فصل تابستان از مقایسه موتور با انسان در شرایط گرما و سرما سرچشمه گرفته است. موتور اتومبیل بعلت وجود ترموستات در تابستان و زمستان پیوسته در دمای ثابتی کار میکند و تغییر دادن میزان خلاصی سوپاپ در فصول مختلف امری غیر علمی و غلط محسوب میشود.
فیلر بودن سوپاپها باعث کاهش‌آلودگی، عمر بیشتر موتور، کاهش مصرف‌سوخت، شتاب‌گیری سریع‌تر میشود. فیلرگیری خودروها در کلیت یکی است ولی در جزئیات متفاوت. در ادامه با آموزش مصور فیلرگیری پراید همراه ما باشید:
لوازم مورد نیاز برای این منظور، پیچ‌گوشتی ۲ سو، بکس شماره ۱۰، آچار شماره ۱۰، دسته‌فیلر
ابتدا قطب منفی باتری را باز کنید و یک چرخ خودرو را برای قیچی‌کردن سوپاپها بر روی جک قرار دهید. برای دسترسی به محل تلاقی سوپاپها با سراسبک‌ها ابتدا باید درب‌سوپاپ باز شود. برای این منظور ابتدا لوله‌ی هوا را از سر دریچه گاز باز کنید، وایرها را از جای خود‌خارج کنید، سیم‌گاز را از پایه‌ی درب‌سوپاپ باز کنید، و لوله‌های بخار روغن را جدا کنید.
۶ عدد پیچ درب‌سوپاپ را باز کنید و سپس یک پیچ کناری موجود در قاب بالای تسمه تایم را باز کنید و درب‌سوپاپ را از جا بردارید و آن را در محیطی قرار دهید که آلودگی و گردو‌خاک بر روی آن ننشیند.
ترتیب فیلرگیری با خطوط همرنگ نشان داده شده است
حال نوبت به فیلرگیری می‌رسد. برای این منظور نیاز به دانستن مفهوم قیچی سوپاپها دارید، برای این‌کار خودرو را در دنده ۵ قرار دهید و چرخی را که بر روی جک است با دست به آهستگی بچرخانید و به حرکت سراسبک‌ها‌ی سیلندر شماره ۱ دقت کنید. هنگامی که اسبک موجود بر روی سوپاپ‌دود (سوپاپ‌های دود در پراید به سمت جلو و سوپاپ‌های هوا به سمت عقب موتور هستند.) در بالاترین حالت خود قرار دارد و به محض اینکه اسبک روبرویی در حد ۲ میل پایین آمد از چرخاندن لاستیک دست بکشید چرا که این حالت همان حالت قیچی شدن سوپاپها است. با قیچی کردن سوپاپ‌های سیلندر ۱ هر دو سوپاپ دود و هوای سیلندر ۴ را فیلرگیری می‌کنیم به علاوه‌ی سوپاپ هوای سیلندر ۲ و سوپاپ دود سیلندر ۳ و در هنگام قیچی‌کردن سیلندر ۴ بلعکس عمل می کنیم.
برای فیلرگرفتن طبق ترتیبی که گفته شد به این روش عمل کنید، مهره‌ی سراسبک را در حد کمی شل کنید، فیلر مناسب را طبق اعدد اعلامی کارخانه انتخاب کنید (برای پراید انژکتوری بهترین شماره برای دود فیلر ۲۵ و برای هوا فیلر ۲۰ است.) فیلر را در قسمت زیرین اسبک قرار داده و پیچ را در حدی سفت کنید که فیلر نه آزادانه در آن فضا حرکت کند، نه فضایی برای حرکت نداشته نباشد.
سپس مهره را سفت کنید، دقت کنید که در هنگام سفت کردن مهره پیچ جابه‌جا نشود، برای اطمینان بیشتر بعد از سفت‌کردن مهره دوباره فیلر بگیرید، اگر فیلر بهم خورده بود دوباره فیلر بگیرید. تمام سوپاپها را به همین روش فیلر کنید.
مراحل بستن عکس مراحل بالاست.
فیلم اموزشی
مطالب پیشنهادی
