سيستم مالتي پلكس
معنای لغوی مالتی پلکس، چندجزئی بودن است و به مجموعه که دارای تعدادی عضو هم راستا در جهت یک هدف مشخص باشد، مالتی پلکس گفته می شود.
این اعضا باید ويژگی هاي مشترکی دارا باشند که در عین مجزا بودن و عملکرد مستقل، مفهوم مشترکی را ظاهرکنند. مالتی پلکس در تعریف ساده، استفاده از سیم های مشترک و ساماندهی آن ها توسط یک مغز الکترونیکی ECU است.
مالتی پلکس یکی از پیشرفته ترین و مدرنترین سیستم های جامع برقی در خودرو است. كه قابلیت تشخیص عیب را دارد. این سامانه علاوه بر اینکه رله ها، فیوزها و مزایای سیستم هشداردهنده قبلی ودیگر قطعات برقی را به صورت یکپارچه در بر دارد،از نظر کیفی، شرایط الکترونیکی خودرو را نیز ارتقا داده و به دلیل ارتباط سیستم های برقی با نرم افزار مربوطه قابلیت های جدیدی از قبیل اعلام وضعیت لامپ های خودرو در جلوآمپر و… را نیز شامل میشود.
از نقاط مثبت این سیستم می توان به کاهش هزینه های تعمیرو نگه داری خودرو، سهولت افزودن قابلیت های جدید وصرفه جویی در زمان مونتاژ و خدمات پس از فروش اشاره كرد.
نحوه كار مالتی پلكس
کار سیستم های مالتی پلکس بر اساس شبکه است.مالتی پلکس در کم کردن حجم سیم ها در خودرو نقش
زیادی دارد، به این معنی که هر ابزار یا عمل گر درسیستم،خود دارای کی پردازشگر است که به صورت کی شبکه باکیدیگر در ارتباط هستند. اطلاعات ب هصورت دیجیتال واز طریق کی سیم بین اجزا و سرور شبکه که در خودروبا نام BSI شناخته م یشود رد و بدل می شود و هر ابزاربا کدگش ایی از اطلاعات، عمل درخواست شده را انجامم یدهد. سیست مهای مالت یپلکس خودرو از چند زیر شبکه تشکیل شده است.امروزه تعداد سیستم های که به صورت الکترونیکی کنترل می شود پیوسته رو به افزایش است. هم اکنون استفاده از بعضی از این سیستم ها متداول شده و استفاده از بعضی دیگر نیز رو به افزایش است كه به عنوان نمونه چند مورد از این سیستم ها را نام می بریم:
سیستم مديريت موتور
سیستم ترمز ضد قفل ABS
سیستم کنترل اصطكاك يا ضد هرزگردي
سیستم زمان بندی متغیر سوپاپ ها CVVT
سیستم کنترل جعبه دنده
سیستم تعلیق فعال
همه این سیستم ها کار خود را انجام می دهند اما به یکدیگر هم مربوطند. بسیاری از حسگرهايی که براییک واحد کنترل الکترونیکی، داده يا اطلاعات خام فراهم میکنند، ميان همه واحدها یا بعضی از آن ها مشترکند.
فایده استفاده از سیستم مالتی پلکس درخودرو:
همان طور كه گفته شد، با افزایش روزافزون سیستم های برقی خودرو بر حجم و پیچیدگی سیمکشیآن نیز افزوده میشود که علاوه بر بالارفتن هزینهتولید باعث مشکل شدن تعمیرات نیز می شود. درسیستم مالتی پلکس به جای اینکه برای هر ابزار دو رشته سیم مجزا برده شود در کل خودرو یکسیم شبکه عبور داده میشود، هر وسیلهبه عنوان کی نود (گره) به این سیم وصل میشود البته با یک واسطه که اطلاعات را کدگذاري میکند.
کل سیستم توسط یک رايانه به نامBSI مدیریت می شود؛ به عنوانمثال وقتی شما چراغ را روشنمیکنید یک پالس به BSI فرستادهمی شود و پس از تجزیه و تحلیل، اطلاعاتبه چراغ ها فرستاده و آن ها روشن
میشوند. بااستفاده از سیستم مالتی پلکس به دلیل کاهش حجمسیمکشی، زمان مونتاژ برای هر خودرو حدود 15 دقیقه کوتاه تر شده و هزینه سیمکشی آن نیز کاهش ميیابد.ضمن اینکه عیب یابی و تعمیرات بعدی نیز بسیار آسان ترمیشود. با توجه به کنترل سیستم توسط BSI جریانثابت می ماند و عمر لوازم برقی بیش تر میشود و خطر اتصالی کوتاه نیز بسیار کم تر می شود. امروزه در اکثرخودروهای جدید از این سیستم استفاده میشود.
اولین خودرویی که در ایران دارای سیستم مالتی پلکس بود 206 است.تصویر مالتی پلکس 206 در زیر مشاهده می کنید.
